سه روایت از تاسیس نخستین بانک درجهان

همیشه اولین ها برای ما جذاب اند اینکه آنچه در جهان امروز مرسوم و معمول است ابتدا چطور شکل گرفته و یا ابتکار چه کسی بوده برای همه جالب توجه است. در مورد اولین بانک جهان اما روایت های مختلفی وجود دارد و کارشناسان هر کدام مبدا خاص خودشان را برای بانکداری در نظر گرفته اند.

برخی کارشناسان نخستین بانکداران جهان را افرادی از قوم یهود می دانند برخی ایرانیان را نخستین بانکداران جهان می دانند وعده ای هم یونان را مرکز اصلی بانکداری جهان به شمار می آورند.

روایت اول: یونان مهد بانکداری

نخستین بانک در حدود 1000 سال قبل از میلاد شکل گرفت. البته شکل آن بسیار متفاوت از بانکهای کنونی بود. با توجه به اینکه این بانک در یونان شکل گرفت، ابتدا به ذکر پیشینه ای از نحوه زندگی و تجارت یونانیان آن زمان می پردازیم: جریان ضرب سکه در یونان از این قرار بود که یونانیها در کار معاوضه  طلا با سکه به سختی افتادند. چون اولا طلا باید وزن می شد که کار بسیار سختی بود و ثانیا باید از اصل بودن آن اطمینان حاصل می کردند. به همین دلیل دولت یونان اقدام به ضرب سکه کرد. سکه های اولیه کوچک و نامنظم بودند و بر روی آنها عکسی حکاکی شده بود. به علت ضرب این سکه ها از طرف دولت، بازرگانان از اصل بودن آن اطمینان داشتند. اما هنوز یک اشکال وجود داشت، چون سکه ها نامنظم بودند، بعضی افراد سودجو قسمتهایی از آنرا بدون آنکه کسی متوجه شود می بریدند. برای جلوگیری از این کار دولت یونان سکه هایی منظم ضرب کرد که دو طرف آن منقوش بود. به این ترتیب این مشکل هم بر طرف شد.
هر کدام از شهرهای یونان دارای سکه های خاص خود بودند و هنگامی که بازرگانی از شهری به شهر دیگر می رفت، مجبور به تعویض سکه هایش بود. در هر شهری افراد خاصی وظیفه تعویض این سکه ها را به عهده گرفتند و به این ترتیب شغل صرافی شکل گرفت. این شغل سود کمی داشت اما به علت کثرت تقاضا به تدریج صرافان به افراد ثروتمندی تبدیل شدند. از طرفی همواره مقدار زیادی پول در اختیار صرافان بود که بدون استفاده می ماند، به همین جهت آنها اقدام به وام دادن به افراد مقتضی کردند و به این ترتیب اولین بانک توسط صرافان یونانی شکل گرفت.
جالب است بدانید بانک ملی یونان(N.B.G) در سال 1874 میلادی پایه گذاری شد. این بانک قدیمی ترین بانک در کشور یونان است که به شیوه امروزی اداره می شد.

روایت دوم: ایرانیان اولین بانکداران جهان

قديمي­ترين بانك (= بنگاه مالی) شناخته شده  در زمان كورش بزرگ، به بانك «اِگيبي و پسران» مشهور بود. درباره­ ي اين سازمان مالي آگاهي­هاي ما، به سبب نبودخط از درون خاك ايران نيست. با بنيانگذاري شاهنشاهي هخامنشي و جهان گشايي كورش و برقراري آرامش و امنيت در آبادي­ها و راه­ها و همچنين آغاز رونق نقش سكه، شبه بانكداري نيز، كه از هزاره­ ي دوم پيش از ميلاد در بين­ النهرين تا حدودي شناخته شده بود، وارد مرحله­ ي نويني شد. معمولا كارهاي مالي را معبدها به عهده داشتند، اما از اواخر سده­ ي هفت پيش از ميلاد كه با فروپاشي يا ضعف حكومت هاي بين­ النهرين، معبدها توانايي پرداختن به امور مالي را از دست دادند، اين شبه بانك­ها شكل جدي­دتري پيدا كردند. اين بانك­ها نخست فقط وام مي­دادند و براي وام ، گرويي قابل توجهي، مانند زمين كشاورزي يا برده براي بهره برداري و بهره كشي، در اختيار بانك قرار مي­گرفت.
شاهنشاهي پارس براي نظام بانكي امكاناتي فراهم آورد كه پيشتر هرگز وجود نداشت. تا اين زمان تنها اميران و روحانيان، به استثناي موردهاي نادر به امر بانكداري و پول مي­پرداختند. ظاهرا در زمان هخامنشيان بانك­هاي حقيقي و خصوصي مانند بانك اگيبي و پسران و بانك «مورشو و پسران»، براي نخستين بار به طور رسمي تاسيس شدند و يا هويتي رسمي يافتند. صدها سند بانكي از بايگاني اين بانك­ها، از آن ميان بانك وارسان شخصي به نام اگيبي از اهالي بابل به خط ميخي به دست آمده است،  كه آگاهي­هاي گرانبهايي درباره­ ي نظام بانكي عصر باستان در اختيار ما مي­گذارد.
با اينكه اين بانك از آن ايرانيان نبود اما چون در قلمرو حكومت هخامنشيان كار مي­كرد عملا سازماني ايراني به شمار مي­ آمد و حتي براي دولت مركزي ماليات و خراج جمع آوري مي­ كرد.

روایت سوم: یهودیان بانکداران خبره

واژه بانک از کلمه ایتالیایی «بنکو» به معنای نیمکت گرفته شده است. ایتالیایی‏ها در قرون وسطی به هنگام انجام معاملات تجاری بر روی نیمکت می‏ نشستند. این واژه به تدریج تغییر کرد و به کلمه بانک تبدیل شد. امروزه تمام کشورهای جهان دارای سیستم بانکی‏ اند. آیا می‏‏دانید بانک‏ها چگونه کار خود را آغاز کردند؟
در واقع ابتدایی‏ ترین شکل بانکداری توسط یهودیان و زرگرها پدید آمد. تجار و بازرگانان پول و نقدینگی مازاد خود را به زرگرها امانت می‏دادند تا از آن مراقبت کنند. تاجر در مقابل پرداخت پول، رسیدی از زرگر دریافت می‏کرد. زرگر این پول را به عنوان وام و یا نزول به دیگران قرض می‏داد و در مقابل از آنها سود می‏گرفت. به این ترتیب بر مقدار پول اولیه افزوده می‏شد. زرگر مقداری از این سود را نیز به صاحب اصلی پول پرداخت می‏کرد. در واقع این، آغاز نظام بانکی بود.

منیع:بانکی دات آی آر

شهرنتــ ~ پورتال جامع خبری، سرگرمی، روانشناسی، زناشویی، مد، دکوراسیون، آشپزی، پزشکی...